Komplet mebli Kontiki proj. Gillis Lundgren, prod. Zamojskie Fabryki Mebli dla IKEA

 

 

Kontiki i inne hity IKEI

Lata 70 stanowiły dla IKEI złoty okres. W tym czasie powstał szereg projektów, które nie tylko wypromowały nazwiska, ale przyniosły szwedzkiemu gigantowi ogromne zyski. Każdy z sukcesów przy tym uzasadnić można głębokim zrozumieniem potrzeb konsumenta i producenta (a także radami kolegów projektantów). Część z topowych produktów obrosła w całe komplety i serie, część wciąż znajduje się w produkcji. Wymienić można tu lampę LAMPAN Carla Öjerstama. Jej koncept zapoczątkowało spotkanie kolegów – projektantów w pubie, gdzie nakreślili założenia „demokratycznej” lampy – niezwykle taniej w produkcji i prostej w montażu, a przez to dostępnej dla niemal każdego.1 Inny przykład to POÄNG Noboru Nakamury z 1972 roku – mebel powstały z fundamentalnego założenia, że fotel nie powinien być jedynie elementem wystroju, ale stymulować dobre samopoczucie użytkownika, tu – poprzez konstrukcję zachęcającą do bujania się.2 Wreszcie wart wspomnienia jest regał BILLY Gillisa Lundgrena z 1978 rok. Według autora „BILLY” zainspirowany został uwagą kolegi, który podkreślił, że na rynku brak nieskomplikowanego rozwiązania do eksponowania książek. Lundgren maksymalnie uprościł tradycyjne meble do przechowywania, a wzór ochrzcił imieniem wspomnianego znajomego. BILLY osiągnął niebywały sukces sprzedażowy (kilkadziesiąt milionów mebli znalazło nabywców).3 Szwed należał do pierwszych pracowników IKEi, do której dołączył w 1953 roku. Z marką współpracował między innymi przy komplecie „Kontiki”. Innym wcześniejszym i produkowanym w Polsce meblem jego autorstwa był fotel windsorski Eker.45

 

Kiedy i jak?

Kontiki udostępniono kupującym prawdopodobnie w 1974 roku. Oryginalnie komplet składał się z dwóch foteli oraz dwuosobowej sofy.  Konstrukcja z mechanizmem regulacji nachylenia oparcia i składania do transportu wykonywana była z sosny. Większość elementów miała formę desek na planie zaoblonego prostokąta. Tkanina podtrzymująca poduchy został uszyta tak, by wisieć na toczonych poprzeczkach, naśladując w tym meble ogrodowe. Siedziska można było bez demontowania złożyć do transportu w płaskiej paczce, a luźne poduszki charakterystycznie pikowano. W katalogach IKEA wspomniane meble wypoczynkowe proponowano komponować ze stolikiem Stabil i regałem Ingo (wszystkie z drewna iglastego).6

 

Rozszerzenie kompletu i produkcja w Polsce

Przypuszczalnie w późniejszym czasie, na fali zainteresowania kompletem, powstały odpowiadające stylistycznie krzesła Kontiki. Zasadniczą różnicą było włączenie do projektu sklejki oraz pręta i kształtownika metalowego w miejsce jednego z wałków drewnianych. Zmniejszono też grubość poduszki. W katalogach polskiego Pagedu fotel oraz sofę prezentowano w towarzystwie składanego stolika. Na uwagę zasługują graniaste poprzeczki odróżniające mebel od „wypoczynku”. Za produkcję kompletu w PRL odpowiedzialne były Zamojskie Fabryki Mebli.7 Nie później niż od 1977 roku Gościcińska Fabryka Mebli zajmowała się też wytwarzaniem krzesła dziecięcego Kontiki będącego w rzeczywistości fotelikiem – hokerem do karmienia. W jednej z wersji siedzisko wykonywane było ze sztucznej skóry (PVC).8 Wszystkie meble z kompletu można było zakupić w wersji krytej farbą.

 

Design

Design mebli z pewnością odnosi się do tradycji mebla skandynawskiego, ale jest też znakiem czasu. Wykorzystanie drewna iglastego w wielkoseryjnym meblarstwie było w poprzednich dekadach rzadkością. Tego typu drewno jest tańsze, ale miększe i mniej odporne na uszkodzenia mechaniczne, wymaga stosowania większych przekrojów elementów, co wyraźnie widoczne jest w Kontikach. Przystosowanie do wysyłki flat-pack zaczęło w tym okresie na nowo wyznaczać kierunek rozwoju formy mebli, skąd mechanizmy w meblach wypoczynkowych – dotąd niekojarzonych z taką formą transportu (na myśl może przychodzić tu marka Thonet, która od początków związana była z meblami flat pack, przy czym klasyczne wzory austriackiej firmy nie były wyposażane w mechanizmy). Odchodzono również od organiczności i drobnych wymiarów form w stronę konstruktywizmu i zajmujących dużą przestrzeń komfortowych sprzętów. W Polsce widoczne było to m.in. w projektach Zenona Bączyka, Andrzeja Nehringa czy części prac Aleksandra Kuczmy.

 

Na dużym ekranie

Kontiki trafiały do odbiorców na całym świecie. Pewna część produkcji znalazła się również na rynku polskim. Dowodem na to może być wykorzystanie w rodzimych produkcjach filmowych. „Kontiki” wystąpiły w obrazie Agnieszka opowiada bajkę (1976), Sam na sam (1977) czy Kingsajzie (1987).

 

Dalsza lektura

Więcej o meblach oferowanych przez koncern IKEA przeczytasz w artykułach o stoliku Lack oraz komplecie dziecięcym Anna.

 

 

1Democratic design – A bright IKEA classic, LAMPAN, nagranie, dostęp: film
2Interview with Noboru Nakamura, nagranie, dostęp: film
3Iconic IKEA product designs, ikea.com, dostęp: IKEA
4Artykuł Dziś i jutro eksportu mebli giętych, Andrzej Adamski, Przemysł drzewny nr 5, maj 1966
5
Katalog IKEA na rynek szwedzki, 1977, dostęp: link

6Katalogi IKEA na rynek szwedzki, 1974 – 1977, dostęp: link
7Niezidentyfikowany katalog eksportowy Paged, prawdopodobnie z serii Meble Furniture мебель Centrali Handlu Zagranicznego
8Książka 100-lecie Gościcińskiej Fabryki Mebli, Zbigniew Klotzke, 1999

 


Kategoria: zestawy
Styl: modernizm
Rok produkcji: szacowany – 1974
Data projektu: szacowana – 1974
Materiały: drewno sosnowe lub inne iglaste, tkaniny, między innymi skóropodobna PVC, pianka poliuretanowa,
Kraj: Polska [PRL]
Projektant: Gillis Lundgren
Producent: Zamojskie Fabryki Mebli
Wykończenie: lakier
Połączenia: śruby
Wymiary [cm]: (z katalogu Ikea 1977) fotel – wysokość: 74-90, szerokość – 83, głębokość – 106, sofa – szerokość – 152
Zdjęcia: Niezidentyfikowany katalog eksportowy Paged, prawdopodobnie z serii Meble Furniture мебель Centrali Handlu Zagranicznego; Weryfikacja produkcji meblarskiej pod kątem poprawy zaopatrzenia rynku, Andrzej Piszczoła, Katalog IKEA na rynek szwedzki, 1975, dostęp: link; Przemysł drzewny, styczeń 1976; 100-lecie Gościcińskiej Fabryki Mebli, Zbigniew Klotzke, 1999

0 0 votes
Article Rating
Subscribe
Powiadom o
guest
0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments