Krzesło typ A-569 (PR-569) (A569/6913) (A-811/P)

Krótka historia wszystkich „811”

1849 rok to poniekąd początek wielkiej historii seryjnego mebla giętego. To w tym roku założone zostało słynne Gebrüder Thonet. Michael, w raz z synami, zbudował firmę, która wkrótce, dzięki przełomowej technologii i skali produkcji, miała stać się monopolistą. Patenty jednak wygasają, a konkurencja nie śpi. W taki sposób wraz z końcem lat 60 XIX wieku doszło do uwolnienia technologii gięcia parowego na rynek.¹ Nowe fabryki produkujące modele mebli na wzór thonetowskich zaczęły wyrastać jedna po drugiej. W Polsce, z uwagi na dogodne warunki, bliskość surowca oraz dostępność siły roboczej, powstały zakłady w Radomsku (1871 – Thonet, 1884 – J&J Kohn), Krakowie (1871 – J&J Kohn), a także w Jasienicy, Jaworzu i Buczkowicach (1881 – Thonet; pod koniec wieku istniały jeszcze cztery inne filie w pobliskich wsiach: w Pogórzu, Rudzicy, Mazańcowicach i Łodygowicach).² Zakłady prosperowały do końca wieku. Do początku II Wojny Światowej doszło do narodzin wielu nowych marek różnego znaczenia, między innymi: „Wojciechów”, Polski Przemysł Drzewny – Czerski & Jakimowicz, Krajowa Fabryka Mebli Giętych Michał Ader, Mazovii, Johann Kohn & Cie, fuzji poddały się Mundus i Thonet. Pomimo zawirowań gospodarczych i politycznych niektóre polskie zakłady mebli giętych z thonetowskimi korzeniami przetrwały pierwszą połowę XX wieku. Przetrwały też stare i znane wzory mebli promowane przez austriackiego giganta. Nie należało do rzadkości, że z małymi zmianami lub i bez nich, montowano je pod nowymi szyldami. Tak kopiowane i inspirowane produkty powstają do dziś. Jednym z nich jest krzesło 811, którego projekt przypisywany jest Josefowi Hoffmannowi, Oswaldowi Haerdtlowi lub Josefowi Frankowi.³ Z uwagi na produkcję w różnych zakładach, pod różnymi nazwami i w licznych wariantach kwestia spójności oryginalnego „811” z późniejszymi naśladowcami nie jest jednoznaczna. Dlatego też na cotozafotel.pl warianty mebla opisane zostały w oddzielnych wpisach pogrupowane głównymi cechami konstrukcji / formy (w Encyklopedii: wersja „miękka” – w pełni tapicerowana). 

569 czyli 811 z klepkami

Główną cechą odróżniającą „Lenę” od pierwowzoru było wypełnienie oparcia oraz siedziska. Plecionka z rafii została zastąpiona dwoma deseczkami w oparciu i płaskim sklejkowym siedziskiem. Krzesło występowało w gamie kolorów – wykańczane bejcami i lakierami oraz farbami kryjącymi.  Pod kodem A569/6913 Zakłady Przemysłu Meblarskiego im. Gwardii Ludowej produkowały w latach ’80 wersję z trzema deseczkami wspierającymi plecy.⁴ Zbliżoną formę miał tapicerowany model A-811/P z oferty Fabryki Mebli Giętych w Jasienicy.^{5 5a}

Dużo nazw, a przekaz podobny

Mebel pod nazwą „LENA” typ PR-569 znajdował się w ofercie Zakładów Mebli Giętych – Radomsko.⁶ Dwa lata później, już pod marką Zakładów Przemysłu Meblarskiego im. Gwardii Ludowej,^6a krzesło nazywało się Lena A-569.⁷ W katalogu z 1983 roku pojawia się też wersja A569/6913 z trzema deseczkami w oparciu.⁴ W okresie PRL A-569 produkowane było co najmniej w latach 1971 – 1984. Obok atrakcyjnej i znanej już konsumentowi formy krzesła z deseczkami zamiast wyplotu broniły się trwałością i prostszym procesem technologicznym.

Mebel trafił również do oferty IKEI. Szwedzki gigant, obok innych giętych klasyków, proponował krzesła tego typu jako wyposażenie niewielkich zestawów stołowych. Przypuszczalnie za dostarczenie siedzisk odpowiedzialne były radomszczańskie lub jasienickie zakłady.⁸

¹thonet.com.au
²Polskie meble gięte, Joanna Wojciechowska-Kucięba, 2011
³Idea Thoneta Meble z drewna giętego i rur stalowych, Germanisches National Museum, 1989
⁴Katalog Meble 1983/84, Zakłady Przemysłu Meblarskiego im. Gwardii Ludowej, Radomsko, 1983
⁵Katalog Meble, Fabryka Mebli Giętych Jasienica, Jasienica
^5aczasem o krzesłach z tapicerowanym siedziskiem i stolarskim oparciem pisano „półtwarde”
⁶Katalog Meble 1971 1972 INFORMATOR, Zjednoczenie Przemysłu Meblarskiego, Warszawa, 1971
^6azakład zlokalizowany w tym samym miejscu, co Zakłady Mebli Giętych – Radomsko
⁷Katalog Meble Furniture мебель, Zjednoczenie Przemysłu Meblarskiego, Poznań, Libelta 1, 1973
⁸Archiwum katalogów IKEA, 1977, [link]

Kategoria: krzesła
Styl: Thonet
Rok produkcji: szacowany – 1975
Data projektu: szacowana – 1971, na podstawie modelu 811 z lat ’30 XX wieku
Materiały: drewno bukowe, sklejka
Kraj: Polska [PRL]
Projektant:
Producent: Zakłady Mebli Giętych – Radomsko, Zakłady Przemysłu Meblarskiego im. Gwardii Ludowej, Fabryki Mebli Giętych w Jasienicy
Wykończenie: lakier
Połączenia: wkręty
Wymiary [cm]: wysokość – 83,5, głębokość – 54, szerokość – 45
Zdjęcia: katalogi ^{4 5 6}