Krzesło typ 788 (typ A 788/56)
Popularny i klasyczny 1945-
Gdyby mówić o meblowych „klasykach” w kontekście liczb model typ 788 z pewnością należałby do czołówki peletonu okresu PRL. Gięte krzesła oraz fotele stanowiły absolutny hit pierwszej połowy XX wieku. Reaktywacja trendu po II Wojnie Światowej nastąpiła po okresie regeneracji przebranżowionych wcześniej, zniszczonych i rozgrabionych fabryk. Zasadniczo jednak produkcja „gięta” była owocem tradycji przedwojennych, na ogół ukształtowanych przez historyczne względy ekonomiczno-geograficzne, z dostępem do surowca oraz siły roboczej na czele. W Polsce jednym z głównych ośrodków produkcji takich mebli było Radomsko. W latach ’50 zakład kontynuował prym w tym typie dostaw. Jakie jest jednak pochodzenie wzoru?
Popularny i klasyczny -1939
Krzesło numer 788 najpewniej zostało pierwotnie zaprojektowane przez samego Michaela Thoneta. Mebel datowany jest przez Thonet Australia na koniec lat ’90 XIX wieku1. Podobna konstrukcja produkowana była również przez Jacoba i Josefa Kohnów. Konkurujące rodzinne firmy zainicjowały działalność w 1849 roku, by po okresie silnego wzrostu, w latach ’20 XX wieku poddać się powolnej fuzji.2 Zanim jednak firma J&J Kohn zniknęła z rynku w 1905 roku najmłodszy syn Jacoba, Johann, założył własną fabrykę w znajdującym się pod zaborem austriackim Radomiu.3 Również tam produkowano model 788, w niemal identycznej wersji, jak widoczna powyżej. Johann Kohn & Cie3a poturbowane przez pożar, a potem kryzys gospodarczy lat ’30 gwałtownie zakończyło swoją historię w 1939 roku, na krótko przed wybuchem wojny.4
Towar eksportowy PRL
W artykule O eksporcie mebli giętych z numeru 07/1957 typ 7885 zostaje wspomniany, jako jeden z głównych towarów eksportowych polskiego przemysłu meblarskiego. Zgodnie z tekstem „Radomsko” eksportowało wzór na rynki: holenderski, egipski oraz tuniski (tunezyjski). W 1961 roku model zaliczany do „klasycznych mebli giętych” był licznie eksportowany do Związku Radzieckiego.
Odbiorca ten importujący meble typowo-gięte A 788 i A 186 reprezentuje rynek bardzo chłonny, co wynika z ogromnego tempa budownictwa mieszkaniowego w tym kraju przy mało rozwiniętym przemyśle mebli giętych. Jeden z największych kombinatów drzewnych w Majkopie produkuje w skali rocznej ok. 720 000 szt. krzeseł giętych w jednym typie (dane z 1959 roku).
Jednocześnie artykuł wskazuje, że Z.M.G. w Radomsku wprowadzały nowe modele zmniejszając wpływ „starych” wzorów na wyniki sprzedażowe. W prasie branżowej przeczytać można o eksporcie modelu 788 na poziomie 350 000 sztuk rocznie5a.
Poważną pozycję w eksporcie do Związku Radzieckiego stanowią krzesła gięte, których w ubiegłym roku wysłano 470 000 sztuk, wśród których największą ilość stanowią krzesła gięte twarde (350 000 szt.) typ 788, produkcji Zakładów Mebli Giętych w Radomsku, służące przede wszystkim do wyposażenia świetlic i stołówek. Pozostałą ilość stanowią krzesła tapicerowane produkowane przez fabryki mebli giętych w Jasienicy, Radomsku i Zwierzyńcu. Z uwagi na niezbyt korzystną opłacalność krzeseł typu 788, dąży się do zastąpienia ich innymi, bardziej opłacalnymi typami, a szczególnie tapicerowanymi.
Na podkreślenie zasługuje fakt, że wszystkie meble bez wyjątku, będące przedmiotem eksportu do ZSRR, są dziełem polskich projektantów.6
Krzesło w wariancie /56 oraz 3/4 wycofano z produkcji w roku 19707. Prawdopodobnie taki stan utrzymywał się do końca lat 80.
Warianty
Wariant modelu, ze zmianami, jest wciąż produkowany przez FAMEG i Thoneta.
1strona internetowa australijskiego Thoneta
2Meble gięte: Thonet & Mundus – Kohn, Starych Mebli Czar, artykuł
3fotopolska.eu, fotografia pożaru fabryki oraz komentarze do zdjęcia
3aznana również jako Johann Kohn & S-ka
4Inflacja przedsiębiorstw w Radomiu, Trybuna: tygodnik radomski, 5 V 1939, nr 18, strona
5Przemysł Drzewny 11/1961, Czasopismo Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Leśnictwa i Drzewnictwa, Wydawnictwa Czasopism Technicznych NOT
5ana 470 000 sztuk całkowitej sprzedaży za granice kraju!
6Przemysł Drzewny 06/1969, Czasopismo Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Leśnictwa i Drzewnictwa, Wydawnictwa Czasopism Technicznych NOT
7Katalog Meble 1971 – 1972 Informator, Zjednoczenie Przemysłu Meblarskiego w Poznaniu, Warszawa, 1971
Kategoria: krzesła
Styl: modernizm, thonet
Rok produkcji: szacowany – 1952
Data projektu: szacowana – 1899
Materiały: gięte drewno bukowe, łączniki metalowe: wkręty oraz śruby
Kraj: Polska [PRL]
Projektant: Michael Thonet
Producent: Radomszczańskie Zakłady Przemysłu Drzewnego, Zakład Mebli Giętych FAMEG, Zakłady Przemysłu Meblarskiego im. Gwardii Ludowej
Wykończenie: politura, lakier
Połączenia: wkręty, śruby
Wymiary [cm]:
Zdjęcia: Blankownia Blanka Bobryk
