Krzesło tapicerowane proj. Czesław Knothe

Krzesło, RZUT, kariera filowa

Krzesło produkowane przynajmniej na przełomie lat 60 i 70 przez Spółdzielnię Pracy Przemysłu Artystycznego RZUT w Toruniu przywodzi na myśl konstrukcje lekkich krzeseł składanych. Za projektem tej nietypowej formy stoi utalentowany plastyk Czesław Knothe, autor przynajmniej kilku innych wzorów powielanych przez Spółdzielnię. Do najpopularniejszych z pewnością należy stolik „Mały”, choć w toruńskim zakładzie powstawał również fotel o układzie nóg zbliżonym do widocznego na zdjęciu powyżej. Przypuszczalnie była to propozycja do kompletu z krzesłem, choć nie ma pewności czy za tym projektem również stał były prezes Ładu.

Dostępne etykiety wskazują na produkcję w latach 1969 – 1973. Nie mniej mebel zmontowano po raz pierwszy kilka lat wcześniej. Już w 1966 roku praca Knothego została wykorzystana w scenografii filmu Pieczone gołąbki w reżyserii Tadeusza Chmielewskiego.

Spółdzielnia RZUT

Spółdzielnia RZUT została założona w 1935 roku w Gdyni przez grupę artystów. Po wojnie, za sprawą jednego z założycieli – Józefa Kozłowskiego Spółdzielnia wznowiła działalność w Toruniu.

Według organizatorów wystawy Wszechstronni Rzemieślnicy i Utalentowani Artyści. Spółdzielnia RZUT 1935 – 1996:

Misją Spółdzielni RZUT było wyjście z produkcją artystyczną do społeczeństwa i umożliwienie licznie osiadłym po wojnie w Toruniu artystom pracę w ich zawodzie. RZUT oferował wyroby i usługi z zakresu grafiki użytkowej, architektury wnętrz (meble i projektowanie wnętrz), wystawiennictwa. Spółdzielnia zajmowała się także tkactwem, zabawkarstwem, a nawet produkcją farb artystycznych. Kolejne dekady przynosiły zmianę specyfikacji oferty. W latach 50. wraz z włączeniem Spółdzielni do Cepelii zasadniczą ofertę stanowiła produkcja mebli i ceramiki, istniały też działy tkactwa (tkaniny ubraniowe i dekoracyjne), zabawkarstwa, konfekcji, introligatorstwa. W początkach lat 60. nastąpiła zmiana asortymentu z mebli sklepowych i klubowych przestawiono się na projektowanie i produkcję mebli do mieszkań. Nowością była oferta egzemplarzy sprzedawanych jako pojedyncze, a mogących stanowić kompletne wyposażenie pokoju. Lata 70. to okres świetności regionalnych mebli z RZUT-u.

RZUT odnosił sukcesy na wystawach, przeglądach i targach – znaczną część produkcji kierowano wówczas na eksport. Po przejęciu Spółdzielni Jedność Robotnicza w 1975 roku ważnym działem produkcji stały się tkaniny.  Powstające w toruńskiej spółdzielni projekty sprzedawane były w sklepach Cepelii w całej Polsce, trafiały również za granicę i były chętnie nabywane w np. krajach skandynawskich. Po 1980 roku, mimo trudności zaopatrzeniowych i materiałowych, RZUT kontynuuje swą produkcję. Kres działalności przychodzi wraz z prywatyzacją w połowie lat 90. Nowoczesne zakłady produkcyjne przebudowane zostają na salon samochodowy, a dorobek Spółdzielni zostaje rozproszony… 20 lat później, na strychu samochodowego serwisu udaje się odnaleźć firmowe archiwum, a wraz z nim historie dziesiątek pracowników i członków Spółdzielni.¹

Czesław Knothe

Czesław Knothe (ur. 26.10.1890 w Garłówce, zm. 26.09.1985 w Warszawie) – architekt wnętrz, projektant mebli i autor aranżacji wystaw, jeden z członków, a od 1939 roku również dyrektorów legendarnej Spółdzielni Ład. Nauczyciel akademicki na Wydziale Architektury Wnętrz ASP w Warszawie, współpracownik Pracowni Doświadczalnej BNEP – protoplasty Instytutu Wzornictwa Przemysłowego. Autor drobnych przedmiotów użytkowych, ale przede wszystkim mebli, w tym mebli dziecięcych, a także projektant wnętrz. Wielokrotnie nagradzany za działalność zawodową.²

¹Artykuł Wszechstronni Rzemieślnicy i Utalentowani Artyści. Spółdzielnia RZUT 1935 – 1996 wystawa TORMIAR, miejsce wystawy: Centrum Sztuki Współczesnej w Toruniu, kuratorzy: Marta Kołacz i Cezary Lisowski, 13 czerwca – 18 października 2015
²Słownik Projektantów Polskich

Kategoria: krzesła
Styl: modernizm
Rok produkcji: szacunkowo 1966 – 1973
Data projektu: szacowana – 1965
Materiały: drewno liściaste (jesionowe lub bukowe), gięta sklejka, śruby
Kraj: Polska [PRL]
Projektant: Czesław Knothe
Producent: Spółdzielnia Pracy Przemysłu Artystycznego RZUT w Toruniu
Wykończenie: lakier
Połączenia: czopowe, śruby
Wymiary [cm]: wysokość – 72, wysokość siedziska – 42, szerokość – 42, głębokość – 50
Zdjęcia: Jest dobrze Pracownia