Krzesło stolarskie proj. Wanda Genga

14.12.2018
aktualizacja 07.06.2023

Wanda Genga a wystawa krakowska 1958

Publiczna historia krzesła projektu Wandy Gengi rozpoczęła się na wiosnę 1958 roku podczas krakowskiej wystawy wnętrz zorganizowanej przez Związek Polskich Artystów Plastyków przy wsparciu Cepelii. Celem ekspozycji była prezentacja prac pomyślanych dla nowego budownictwa „typowego”, między innymi Nowej Huty. Wystawę często porównywano do podobnego w założeniach i odbywającego się rok wcześniej wydarzenia w warszawskiej Zachęcie. Niewątpliwie „wystawa krakowska” odniosła większy sukces komercyjny. Decydenci Centrali Przemysłu Ludowego i Artystycznego rozlokowali znaczną część eksponatów do produkcji w podległych warsztatach. Z perspektywy czasu wydarzenie zostało przyćmione już wspomnianą, 'większą’, 'odwilżową’ imprezą, z którą komentatorzy często Wystawę porównywali. We Wnętrze Projekty Mebli 1959 Czesław Knothe pisał:¹

„W czerwcu ub. r. otwarta została w Krakowie wystawa wnętrz […]. Była to następna tego rodzaju impreza po wystawie w 1956 r. w salach Zachęty w Warszawie [wystawa w Zachęcie, o której pisał Knothe w rzeczywistości odbyła się w 1957 roku – przyp. cotozafotel.pl]. Pokaz krakowski okazał się bardziej rzeczowy. Nie było tam kosztownej, dętej i źle zrozumiałej propagandowości, która miała miejsce w Warszawie (koszt wystawy krakowskiej jest czterokrotnie niższy niż warszawskiej).

Oglądaliśmy w Krakowie pięć kompletnych wnętrz, opartych na rzutach nowo powstających budynków mieszkalnych. Pokaz ograniczył się do zasugerowania wnętrz przez częściowe odgrodzenie ściankami, a sufity były markowane merlą lub paskami. Ten z góry arealistyczny sposób pokazu wyszedł wystawie na dobre. Natomiast w Warszawie mieliśmy kompletne wnętrza małych mieszkań z nie przeświecającym sufitem, wstawione do dużych sal Zachęty. Robiło to wrażenie monstrualnych budek z wodą sodową, a konieczność zaglądania do nich (innego sposobu obejrzenia nie było) przez okna i drzwi stwarzała warunki, w jakich właśnie nigdy nie ogląda się wnętrza. Oświetlenie tych wnętrz odbite od ścian Zachęty (która ma górne światło) było niewystarczające i fałszywe. Tak więc silenie się na stworzenie warunków realnych zawiodło i pokaz w Warszawie pod tym względem był nieudany.

Sposób pokazania wnętrz na wystawie krakowskiej był rozwinięciem ekspozycji użytej przy wystawie XXX-lecia ŁADu, gdzie wnętrza były bardziej otwarte, jeszcze luźniej sugerowane i nie oparte o rzuty realne. Wnętrza i meble wystawy krakowskiej charakteryzowała świeżość i pomysłowość, dobra skala sprzętów przystosowanych do małych mieszkań. Tendencja do nowoczesności czasem nie dość głęboko rozumiana prowadziła niekiedy na granice plagiatu zagranicznych mebli. Lepsze były na ogół sprzęty drewniane. Zaś metalowe meble, efektowne w kolorze i formie, w konstrukcji wydawały się czasem wątpliwe. Zemścił się tu zapewne pośpiech przy ich wykonaniu, niestety towarzyszący u nas imprezom wystawowym.

Pokazane wzory mebli mają iść do produkcji. Należałoby bezwzględnie przedtem przeprowadzić gruntowną korektę niektórych z nich, z spełnią wtedy z powodzeniem swoje zadanie.”

Wystawiany tam model stolarskiego krzesła Gengi wyróżniał się lekkością, dynamiką formy i prostotą wykonania. Produkowany był w stosunkowo niedużych ilościach w zakładach spółdzielczych: Przedsiębiorstwie Obróbki Drzewa w Barczewie i Spółdzielni Przemysłu Ludowego i Artystycznego Trojnik w Wojniczu². Za wytwórstwo prototypów mebli wystawianych na Salonie Architektury Wnętrz odpowiadały zakłady: SPLiA Meble Artystyczne w Kalwarii Zebrzydowskiej, SPLiA Trojnik w Wojniczu, Mebloartyzm w Warszawie, SPLiA Sztuka Piotrkowska, Meblostyl z Czerska oraz łódzki Stolart.

¹Wnętrze Projekty Mebli 1959, Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Leśnictwa i Drzewnictwa, Wydawnictwo Czasopism Technicznych NOT, 1959
²gdzie produkcja odbywała się przynajmniej do września 1961 roku, źródło: aukcja domu aukcyjnego Rempex
³Niezapomniana wystawa. Meble na Ogólnopolskim Salonie Architektury Wnętrz, Kraków, 1958, Krystyna Łuczak – Surówka, Krzysztofory, Zeszyty Naukowe Muzeum Historycznego Miasta Krakowa, 31, Kraków, 2013

Kategoria: krzesła
Styl: modernizm
Rok produkcji: szacowany – 1958
Data projektu: szacowana – 1958
Materiały: sklejka liściasta, drewno bukowe
Kraj: Polska (PRL)
Projektant: Wanda Genga
Producent: Przedsiębiorstwo Obróbki Drzewa w Barczewie, Spółdzielnia Przemysłu Ludowego i Artystycznego Trojnik w Wojniczu
Wykończenie:
Połączenia: wpustowe
Wymiary [cm]: 83 (wysokość), 38,5 (szerokość), 38,5 (głębokość)
Zdjęcia: Pani Zofia