Krzesło stolarskie typ 200-102 proj. Maria Chomentowska| Co to za fotel?

Krzesło stolarskie typ 200-102 proj. Maria Chomentowska

Perła z drewna

Krzesło stolarskie typ 200-102 to surowa forma pełna estetyki, dzięki której dziś ma status ikony polskiego wzornictwa. Na podium najlepiej ocenianych i zapamiętanych krzeseł stolarskich może zostać postawione obok modeli Sig Mariana Sigmunda dla Jasienickich Fabryk Mebli Giętych [model Sig 1A 587 już w Encyklopedii], zydli Olgierda Szlekysa i Władysława Winczego, krzeseł łupinowych Czesława Knothego czy Teresy Kruszewskiej i kilku innych projektów, których wyliczenia, z uwagi na ryzyko pominięcia kogoś, się nie podejmę.

Z papieru na wystawy

Projekt zmaterializował się z początkiem roku 1959.¹ W styczniu na łamach Przemysłu Drzewnego ukazał się artykuł „Nowe modele IWP” [IWP- Instytut Wzornictwa Przemysłowego; M. Chomentowska była związana z organizacją w latach 1951-1977²] a w nim opublikowano fotografię nowej konstrukcji, która później trafiła do fabryki. Adnotacja stwierdzała:

„[…] krzesło zaprojektowane przez Marię Chomentowską wykonano z tarcicy bukowej, nogi barwione na kolor ciemny, siedzisko zaś i oparcie wykonano ze sklejki giętej, w kolorze naturalnym brzozy. Odznacza się ono nową formą i oryginalnym sposobem ustawienia siedziska i oparcia.”

Numeracja, tzw. „typ” 200-102 został nadany krzesłu wraz ze skierowaniem go do produkcji masowej przez Centralny Zarząd Przemysłu Meblarskiego (przekształcony w 1959 roku w Zjednoczenie Przemysłu Meblarskiego). Unifikacja nazewnictwa wprowadzona w tym okresie rezerwowała numerację 2XX-XXX dla krzeseł. Według informacji dostarczonych przez autorów wystawy Praktyczne piękno. KUL według Marii Chomentowskiej³ model powstał w łącznej liczbie ponad 20 tysięcy egzemplarzy. Dostępne etykiety krzeseł pozwoliły stwierdzić, że 200-102 produkowano co najmniej do końca 1966 roku. Produkcja w Zakładach im. Wielkiego Proletariatu w Elblągu oraz Kluczborskiej Fabryce Mebli rozpoczęła się natomiast najpóźniej w roku 1962.⁴

Budowa

Krzesło osiągnęło status kultowego prawdopodobnie głównie dzięki niezwykłej przejrzystości formy. Elementy wykonane z masywu bukowego posiadają przewidywalne, proste kształty połączone jednak w niecodzienną kombinację. W rzucie z przodu zwraca uwagę kontrastujące z resztą konstrukcji siedzisko z kształtowanej sklejki liściastej oraz zwężające się ku dołowi, nadające lekkości nogi. Rzut boczny pozwala zauważyć wysunięcie siedziska ku przodowi, co w połączeniu z umiejscowieniem łączyn poprzecznych zaplecka oraz tylnych nóg w dużej odległości od siebie optycznie ujmuje krzesłu wagi. Ciekawym akcentem jest zaprojektowana redundancja elementów widoczna z tyłu zaplecka typu 200-102.

¹Przemysł Drzewny 01/1959, Czasopismo Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Leśnictwa i Drzewnictwa, Wydawnictwa Czasopism Technicznych NOT
² Słownik Projektantów Polskich IWP
³fotorelacja z wystawy Heliotrop Vintage
⁴Meble w produkcji 1962, Zjednoczenie Przemysłu Meblarskiego w Poznaniu