Fotel „UFO” z Hotelu Europejskiego w Warszawie
17.04.2023
Niezidentyfikowany Obiekt Tapicerowany
Zauważalny wzrost zainteresowania polskim wzornictwem vintage trwa już ponad dekadę. Znaczna część znanych z domów rodzinnych i miejsc publicznych przedmiotów, w tym mebli, doczekała się dokładniejszego zbadania i identyfikacji. Wśród wzorów, które nadal pozostają zagadką znajduje się kilka sylwetek nazywanych popularnie „UFO”. Bohater tego wpisu to przypuszczalnie najbardziej rozpoznawalny z nich.
Fotel z łatwością poznać można z uwagi na formę muszlowatej skorupy. Z perspektywy stojącego naprzeciw użytkownika część tapicerowana przybiera kształt łzy. W obu „bokach” pozostawiono duże owalne otwory, a tkaninę przytrzymuje 7 lub 8 obszytych guzików. Nóżki to zwężające się pręty ze stopkami zabezpieczającymi przed niszczeniem podłoża w formie stożków lub kul.
Ślady przeszłości
Identyfikacja jest niezwykle ciężka przez pomijanie mebla w katalogach branżowych, co może oznaczać, że fotel produkował zakład terenowy lub spółdzielczy. Z pewnością jednak zdolności manufaktury były na tyle duże, by wyprodukować niewielką serię – „UFO” trafiały do reprezentatywnych miejsc użyteczności publicznej. Dowodzą tego kadry z co najmniej dwóch produkcji filmowych. Fotel dostrzegalny jest w hotelu Aurora (?) w Międzyzdrojach, w scenografii filmu Zbrodniarz i panna w reż. Janusza Nasfetera z 1963 roku oraz w kadrach popularnego serialu dla młodzieży Stawiam na Tolka Banana z 1973 roku, gdzie w odcinku 6 – „Filipek” widzimy wnętrze kawiarni na parterze hotelu Europejskiego w Warszawie umeblowane fotelami „UFO”. W hotelowym klubie w stolicy fotele znajdowały się przynajmniej od roku 1964.
W tym miejscu można przypuszczać, że łzowata konstrukcja znajdowała się na wyposażeniu obiektu od ponownego przekształcenia w hotel w 1962 roku (w 1956 roku gmach będący własnością Wojska trafił do sieci Orbis). Za projekt architektury wnętrz odpowiedzialny był architekt inż. Bohdan Kijowicz. Był również projektantem mebli do apartamentów, jak i przestrzeni restauracyjnych i konferencyjnych. Niestety, wśród prac architekta wymienionych w krótkometrażowym dokumencie Bohdana Kezika – Hotel Europejski 1865 – 2005, brak fotela „UFO”. Magazyn Stolica z 4 lutego 1962 roku zawierał fotorelację z wnętrz Europejskiego. Dość niefortunnie autor pomija stoliki przy barze kawowym od strony ulicy Bagińskiego (obecnie ul. Gen. Michała Tokarzewskiego – Karaszewicza) przy których siedzieli bohaterowie wspomnianego serialu (choć obraz dokumentalny z kolei zdaje się pokazywać, że przestrzeń „barowa” i umeblowanie różni się w porównaniu z latami 1964 i 1973). Warto zwrócić uwagę, że bez znaczenia czy „UFO” zaadaptowano z produkcji rynkowej czy zlecono na bazie szkiców projektanta, przygotowane przez Kijowicza meble pokojowe wsparto na stelażach ze spawanego drutu, a zaproponowane tapicerowane krzesełko posiada w oparciu otwór wykończony tapicerką tak, jak w omawianych fotelach…
Podczas, gdy fotel z Aurory i Europejskiego był raczej inspiracją wzorami podobnych mebli z kraju (powstałymi na bazie prądu organicznego, jak krzesła łupinowe – Chomentowska, Lachert, amorficzne fotele – Kałużny, Kulm czy plecione meble – rzeźby – Wołkowski, Majchrzak), lata 60 przyniosły na świecie nowy, kolorowy nurt w designie, który mógł być podpatrywany przez niektórych (mających takie możliwości) projektantów – space age. Pewne „sputnikowe” podobieństwo formy jest przypuszczalnie jednym z powodów, dzięki którym wzór świetnie się zestarzał i wciąż jest poszukiwany przez kolekcjonerów i miłośników designu.
UFO Kiernickiego
W Encyklopedii znalazł się też inny fotel „UFO” – projekt Lesława Kiernickiego z około 1957 roku. Formy jednak zauważalnie się różnią, zarówno na zewnątrz, jak i wewnątrz. Szkielet fotela z Europejskiego w całości spawano ze stalowych prętów, niemal wszystkie poddawano gięciu. Do wypełnienia, przynajmniej częściowo, wykorzystywano materiały naturalne (trawa morska lub siano).
Kategoria: fotele
Styl: modernizm
Rok produkcji: 1963 – ok. 1970
Data projektu: szacowana – 1963
Materiały: pręt stalowy, mata kokosowa lub trawa, tkanina tapicerska
Kraj: PRL
Projektant: za projekt mebli w hotelu Europejskim odpowiadał Bohdan Kijowicz
Producent:
Wykończenie: lakier
Połączenia: spaw
Wymiary [cm]: wysokość – 45, szerokość – 55, głębokość – 55
Zdjęcia: kadry z serialu Stawiam na Tolka Banana w reż. Stanisława Jędryki
