Fotel wyplatany wikliną proj. Witold Gyurkovicz

Poznańska szkoła projektowania

Po druzgocącej dla Polski II Wojnie Światowej nadszedł czas na odbudowę kraju. Zarówno dosłowną, jak i gospodarczą, społeczną i w końcu kulturalną. Paradoksalnie do bardzo udanych prób instytucjonalizacji zagadnień przemysłowych i artystycznych doszło bardzo szybko. Powstało Biuro Nadzoru Estetyki Produkcji przekształcone w 1950 roku w istniejący do dziś Instytut Wzornictwa Przemysłowego. We wspomnianym roku doszło również do ustalenia nowego ładu w szkolnictwie artystycznym. Część uczelni uzyskała unikalne specjalności oparte na historycznych predyspozycjach. Pierwotnie w taki sposób skategoryzowano wyższe szkoły artystyczne w Łodzi, Poznaniu oraz Wrocławiu. W ten sposób Poznańska Wyższa Szkoła Sztuk Plastycznych została ośrodkiem architektury wnętrz, w tym również mebli. Do stolicy Wielkopolski trafiła utalentowana kadra profesorska (Jerzy Staniszkis, Jan Bogusławski, Jan Węcławski), która zapoczątkowała powstawanie tzw. poznańskiej szkoły projektowania (Rajmund Teofil Hałas, małżeństwo Kowalskich, Aleksander Kuczma, Janusz Różański, Władysław Wróblewski, Zenon Bączyk by wymienić kilku). Spore znaczenie dla kształtowania nowoczesnego postrzegania plastyki przez studentów miała obecność artystów Tadeusza Brzozowskiego oraz Piotra Potworowskiego, którzy zachęcali do eksperymentowania i ryzyka w tworzeniu. Tak powstało „odwilżowe” wzornictwo lat ’50 i ’60, new look, użytkowa fantastyka lat 1950-1965¹ (szeroko o tym okresie w naszym wzornictwie przeczytać można w Polski new look Barbary Banaś).

Witold Gyurkovicz

Profesor Witold Gyurkovich (ur. 1933) kształcił się na wyższych uczelniach plastycznych we Wrocławiu i Poznaniu, gdzie następnie pracował, jako nauczyciel akademicki, kierownik Pracowni Projektowania Wystaw i rektor.² Projektant architektury, wystaw, wnętrz, mebli oraz przedmiotów z wikliny. Wymienione tworzywo z resztą pojawia się w wielu formach użytkowych jego autorstwa (zwłaszcza siedziskach), a Gyurkovicz, już jako nauczyciel (w latach ’60-’70), organizował dla poznańskich studentów „plenery wikliniarskie”.³

Fotel dla artysty

Wiklinowy fotel widoczny powyżej zdaje się być prawdziwie artystyczną rzadkością. Zaprojektowany w 1958 roku¹ stanął w klubie odNOWA przy ul. Wielkiej w Poznaniu.⁴ Klub-galeria powstały z inicjatywy Andrzeja Matuszewskiego stanowił centrum kulturalne miasta przez pewien czas mając „najbardziej atrakcyjny program spośród wszystkich instytucji kulturalnych Poznania„.⁴

Fotel stanowi pięknie wyeksponowany element scenografii w filmie Lunatycy z 1959 roku w reżyserii Bohdana Poręby.

Mebel powstał w Poznańskich Zakładach Wikliniarsko-Trzciniarskich.⁵

 

¹Katalog wystawy Użytkowa fantastyka lat pięćdziesiątych, Muzeum Rzemiosł Artystycznych, Oddział Muzeum Narodowego w Poznaniu, 1991

²wywiad z profesorem Witoldem Gyurkiewiczem

³Czasopismo Projekt 4/74 (107), artykuł Poznańskie Tendencje, Alicja K. Radajewska, 1975

⁴Klub OdNOWA 1958-1970, red. Danuta Książkiewicz-Bartkowiak, Wydawnictwo Miejskie Posnania, Poznań, 2011

⁴opis eksponatu w Muzeum Sztuk Użytkowych w Poznaniu

---

Kategoria: fotele

Styl: regionalny

Rok produkcji: 1958

Data projektu: 1958

Materiały: pręt stalowy spawany oraz wiklina

Kraj: Polska (PRL)

Projektant: Witold Gyurkovicz

Producent: Poznańskie Zakłady Wikliniarsko-Trzciniarskie

Wykończenie: lakier

Połączenia: spaw, splot

Wymiary [cm]:

Zdjęcia: autorskie z ekspozycji Muzeum Sztuk Użytkowych w Poznaniu